کارشناس علوم‌سیاسی: بقای حقوق شهروندی در گرو مشارکت سیاسی است

مجید صیادنورد روز دوشنبه در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: عدم شرکت در انتخابات، مهمترین ابزار و سازکار اثرگذاری و انعکاس نظرات و دغدغه‌های مردم در طیف سیاسی و مدیریتی حاکم بر کشور را از آنها می گیرد و این خاموش بودن بخشی از جامعه، قطعاً آینده خوبی برای معادلات و برنامه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی حکومتداری ایرانی فراهم نخواهد کرد.

وی توضیح داد: در این صورت جامعه از صندوق رای روی برگردانده و این روی برگردانی موجب می شود، گروه اقلیت و خاص با برنامه ها و دغدغه های متفاوت از خواست عمومی (برخلاف مردمی که در انتخابات شرکت نکردند) به دنبال اجرای برنامه های خود باشند.

به گفته این کارشناس علوم سیاسی این شیوه ضربه به اصل نظام انتخاباتی کشور و خود مردم سالاری وارد خواهد کرد زیرا انگیزه بهره گیری از سازوکار انتخابات را کاهش می دهد، در صورتی که تحقق مردم سالاری ریشه در عدم مشارکت است.

صیادنورد ادامه داد: عامل بعدی که براساس آن فرد باید در انتخابات شرکت کند بحث حقوق شهروندی است که شهروندان در برابر این حق، دارای شأنیت بوده و برونداد این مسئولیت در قبال دولت و حکومت حضور پای صندوق رای است.

سازوکار حزبی راهکار جلب مشارکت حداکثری است

کارشناس علوم سیاسی، ساز و کار حزبی را راهکار جلب مشارکت حداکثری دانست و گفت: در حال حاضر مهم‌ترین ضعف مدل انتخاباتی کشورمان این مسئله است که داوطلبان و مردم به صورت نظام‌مند در قالب احزاب و گروه‌های سیاسی اقدام به حضور در انتخابات نمی‌کنند.

وی انتخابات را مدلی از حکومت داری عنوان کرد که بر اساس آن مردم از میان خود، فرد یا افرادی را به عنوان نماینده جهت اداره امور انتخاب می‌نمایند و افزود: گرچه این شیوه بهترین مدل حکومت داری نیست اما به دلیل عدم وجود ساز و کار مطلوب فعالیت حزبی در کشور که بر اساس آن بتوان رفتارها و طرح های انتخاباتی فرد پیروز در انتخابات را مورد پایش و بازخواست قرار داد، ساز و کار صندوق رای و انتخاب کردن در چارچوب رای‌گیری مستقیم از مردم بهترین شیوه موجود است.

کارشناس علوس سیاسی افزود: باید به مردم فرصت اشتباه کردن داد، زیرا عملکرد مردم در سه دهه اخیر پس از جنگ نشان داد در مدل حکومت داری و نظام انتخاباتی کشورمان نه تنها در انتخابات ریاست جمهوری، بلکه در سایر عرصه های انتخاباتی، مردم به دنبال برقراری موازنه قدرت بین دولت و مجلس بوده و در برخی موارد مردم نمایندگان مجلس و ریاست جمهوری را از یک طیف انتخاب می کنند.

صیادنورد اظهار داشت: البته در حال حاضر مهم‌ترین ضعف این مدل از انتخابات این مسئله است که داوطلبان و مردم به صورت نظام‌مند در قالب احزاب و گروه‌های سیاسی اقدام به حضور در انتخابات نمی کنند.

وی اضافه کرد: فضای انتخاباتی کشور در طول سالهای گذشته همواره آغشته به انتخاب هیجانی، توده‌ای، تابعی از تحولات و برنامه‌ها و حتی روزهای پایانی تبلیغات انتخاباتی بود و مردم کمتر به اجرایی بودن برنامه‌ها و یا شعارهای تبلیغاتی مطرح شده از سوی کاندیداها توجه داشته اند و در انتخاب فرد اصلح آن را مد نظر قرار دادند.

صیادنورد گفت: در نتیجه می توان در یک گذار نه چندان طولانی،آموخت که بهترین سازوکار برای شفافیت دقیق و کار کارشناسی در حوزه سیاست ، اقتصاد و به طور اخص در مسئله مملکت داری، کار حزبی است که باید مردم به آن اعتماد نمایند، زیرا در چارچوب فعالیت حزبی، نه تنها خاستگاه فکری و برنامه ای فرد مشخص می شود، بلکه از طریق حزب و رسانه های جمعی می توان فرد را مورد بازخواست قرار داد.

وی ابراز امیدواری کرد که انتخابات و مشارکت مردم در صندوق های رای مقدمه ای برای حضور و کار حزبی باشد و جامعه در حال رشد و تعالی ایران با بهره گیری از رسانه به عنوان ابزار نظارت و شفاف سازی بر رفتار مسئولان، کنار فعالیت سیاسی در قالب احزاب واقعی و مردم پایه، نه تنها امکان رصد و برخط کردن فرد و گروه پیروز مهیا می‌شود، بلکه بازخوردهای بسیار مثبت فرهنگی و اجتماعی در قالب وفای به عهد و عمل به قانون در سطح جامعه باز تولید خواهد شد.

نباید از انتخابات روی‌ برگرداند

این کارشناس علوم سیاسی همچنین به مسائل پیرامون کاهش مشارکت اشاره کرد و گفت: متاسفانه فضای انتخاباتی به جای فضای بیان ایده، طرح و برنامه به فضای تقابلی،تنش و تخریب یکدیگر تبدیل شده است، الگویی که چندین بار به خصوص در انتخابات ریاست جمهوری شاهد آن بوده و هستیم و این مسئله موجب نارضایتی عمومی شده است.

صیادنورد ادامه داد: این نارضایتی نباید به استنکاف از رای دادن و روی برگرداندن از انتخابات منجر شود، زیرا اکنون در مرحله یادگیری مدل های مختلف بازی و ابزار حکومت داری با رأی مردم هستیم موضوعی که از تجربه اندک ۴۰ ساله کشورمان در برگزاری انتخابات نشات گرفته است.

وی افزود: تلاش به منظور مشروط و قاعده‌مند کردن قدرت و اثرگذاری برساختار و روابط قدرت مابین نهاد حاکمیت و مردم مهمترین راهبردی است که می تواند فضای سیاسی و حکومت داری را به سمت تعالی و رشد هدایت کند و مردم باید به خودشان اعتماد کنند، چرا که در صورت اشتباه این فرصت را دارند تا دیگر به آن طیف رای نداده و با مشروط کردن قدرت به عمل، بتوانند مشکل و اشتباه خود را مرتفع نمایند.

اتحاد داخلی و عمل به قانون تنها راه برون رفت از مشکلات

این تحلیلگر مسائل سیاسی ورود به قرن جدید و تغییر و تحولات بنیادین روابط و شاخص های جامعه ایرانی و اثبات اثرگذاری روابط خارجی بر مناسبات داخلی کشور را مهمترین وجوه تمایز این دوره برشمرد و افزود: سالها دور نگاه داشتن ایران از مناسبات بین المللی، وارد معادلات ناشی از برجام شدن و سپس خروج آمریکا از برجام؛ به ایرانی‌ها یاد داد که انسجام و اتحاد داخلی یک هدف واقعی و عمل به قانون در چارچوب منافع ملی، مهمترین راه برون رفت از مشکلات پیش‌روی کشور در حوزه سیاست داخلی و به ویژه خارجی است.

صیادنورد گفت: به دلیل فضای سیاسی ناشی از عملکرد دولت های گذشته که بر انتخابات ۱۴۰۰ اثرگذاشته است، و همچنین تحولاتی که در عرصه قدرت داخلی و مناسبات خارجی کشور ایجاد می کند، این دوره فرصت خوبی جهت به چالش کشیدن نظرات و برنامه های مختلف نامزدهای انتخاباتی است.

وی با بیان اینکه امسال به دلیل بیماری کرونا هیجانات و تجمعات انتخاباتی در بستر اینترنت و نرم‌افزارهای موبایلی تلفن همراه متمرکز شده، یادآور شد: این چالش فرصت جدیدی برای ترسیم نوع متفاوت و نوینی از مراودات اجتماعی در فضای مجازی برای ایرانیان خواهد بود که باید از آن به نحو احسن استفاده کرد.

کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: با توجه به سابقه ۱۲ دوره انتخابات ریاست جمهوری و گذار از مشکلات سال‌های اولیه انقلاب،جنگ تحمیلی و تحریم های همه جانبه، به تجربه آموختیم، عامل اصلی پیشران تحول و تعالی ایران و نظام حکومتی کشورمان، منوط به حضور مردم است که در قانون اساسی بر آن تاکید شده است امری که می توان در بیانات رهبر معظم انقلاب و مراجع تقلید به تعدد و تنوع مشاهده کرد.